Όλα όσα πρέπει να ξέρω για την εγκυμοσύνη
Μια γάτα στον γιατρό…
Αν έχεις σκυλίτσα ή γατούλα και σκέφτεσαι να τη ζευγαρώσεις, ή είναι ήδη έγκυος, αλλά έχεις πολλές ανησυχίες και απορίες για τη διαδικασία, τότε βρίσκεσαι στο σωστό άρθρο. Γενικά, η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι πολύ σημαντική και η θηλυκιά χρειάζεται επιπλέον φροντίδα και προσοχή — τόσο στο περιβάλλον της όσο και στη διατροφή της. Εξίσου σημαντική, όμως, είναι και η περίοδος μετά τον τοκετό, καθώς οι πρώτες εβδομάδες ζωής των μικρών απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα.
Πάμε, λοιπόν, να μάθουμε όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζεις για αυτή τη διαδικασία και να λύσουμε κάθε απορία, ώστε όλα να γίνουν όπως πρέπει!
Η πρώτη απορία που συνήθως προκύπτει είναι: Πόσο διαρκεί η εγκυμοσύνη σε κάθε ζώο;
Όπως μάθαμε από τα social media του Ask Doctor Joanna, η εγκυμοσύνη:
Στον σκύλο διαρκεί περίπου 58–65 ημέρες (κατά μέσο όρο 63 ημέρες),
Στη γάτα διαρκεί 63–67 ημέρες (κατά μέσο όρο 65 ημέρες),
Στο κουνέλι διαρκεί 28–32 ημέρες (κατά μέσο όρο 30 ημέρες).
Μετά το ζευγάρωμα, καθώς περνούν οι εβδομάδες, θα αρχίσεις να παρατηρείς κάποιες αλλαγές στη συμπεριφορά και την όψη της εγκυμονούσας. Σε αυτό το στάδιο, είναι απαραίτητοι κάποιοι κλινικοί έλεγχοι από τον κτηνίατρο, ώστε να εξασφαλιστεί η καλή πορεία της κύησης.
Οι αλλαγές που αρχίζουμε να παρατηρούμε κατά την εγκυμοσύνη αφορούν, μεταξύ άλλων, την αύξηση του βάρους του ζώου, η οποία φτάνει στο 20%–50% στο δεύτερο μισό της κύησης. Πολύ κρίσιμη θεωρείται η περίοδος μεταξύ 30ής και 40ής ημέρας, κατά την οποία μπορεί να προκύψει στροφή μήτρας, μια κατάσταση που προκαλεί έντονη δυσφορία και μπορεί να είναι επικίνδυνη. Για τον λόγο αυτό, το ζώο πρέπει να παρακολουθείται στενά και, εφόσον υπάρξει υποψία επιπλοκής, να μεταφερθεί άμεσα σε κτηνίατρο ή/και κτηνίατρο υπερηχολόγο.
Η διόγκωση της κοιλιάς γίνεται εμφανής μετά την 40ή ημέρα και κορυφώνεται γύρω στην 50ή, οπότε η κοιλιά είναι πια αρκετά διατεταμένη. Ταυτόχρονα, οι μαστοί αρχίζουν να διογκώνονται από την 40ή ημέρα και έπειτα — ενδέχεται να εμφανιστεί και ορώδες έκκριμα. Κατά την τελευταία εβδομάδα της κύησης ξεκινά η παραγωγή πρωτογάλακτος (πρώτο γάλα).
Αν πρόκειται να γίνει ψηλάφηση της κοιλιάς για επιβεβαίωση εγκυμοσύνης, αυτό πρέπει να γίνει αποκλειστικά από κτηνίατρο, καθώς μια λανθασμένη ή άγαρμπη κίνηση από τον κηδεμόνα μπορεί να προκαλέσει βλάβες στη μήτρα ή στα έμβρυα. Στον σκύλο, η ψηλάφηση μπορεί να αποδώσει αποτελέσματα γύρω στην 50ή ημέρα, ενώ στη γάτα η κύηση μπορεί να διαπιστωθεί μέσω ψηλάφησης μεταξύ 25ης και 35ης ημέρας, πάντα από έμπειρο επαγγελματία.
Αν δεν είμαστε βέβαιοι για την ύπαρξη κύησης, υπάρχουν κάποια διαγνωστικά μέσα που μπορούν να βοηθήσουν. Ωστόσο, η διάγνωση στις πρώτες εβδομάδες είναι εξαιρετικά δύσκολη. Συνήθως, προτείνεται να γίνει ακτινογραφία γύρω στην 40ή ημέρα ή και αργότερα, καθώς πιο πριν δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς ο σκελετός των εμβρύων, με αποτέλεσμα η εικόνα να μην είναι σαφής.
Σκοτεινό δωμάτειο στον υπέρηχο
Ακτινολογικός έλεγχος
Η ακτινογραφία σε αυτό το στάδιο μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες, όπως τον αριθμό των εμβρύων που αναμένουμε κατά τη γέννα. Αν διαπιστωθεί κύηση με μεγάλο αριθμό εμβρύων, πρέπει να γνωρίζουμε ότι ενδέχεται κάποια να παρουσιάσουν ατελή σκελετική ανάπτυξη. Επιπλέον, αν η ακτινογραφία γίνει σε πιο προχωρημένο στάδιο, μπορεί να δώσει ενδείξεις για ενδεχόμενη δυστοκία, αν και σε αυτό το σημείο η αξιοπιστία της δεν είναι απόλυτη.
Υπερηχολογικός έλεγχος
Ο υπερηχολογικός έλεγχος μπορεί να πραγματοποιηθεί από εξειδικευμένο υπερηχολόγο-κτηνίατρο περίπου:
γύρω στην 20ή ημέρα κύησης για τη σκύλα και
γύρω στη 14η ημέρα για τη γάτα.
Ιδανικά, μετά την 25η ημέρα για τη σκύλα και την 22η για τη γάτα, μπορούμε να δούμε τις καρδιακές παλμικές κινήσεις των εμβρύων. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, ειδικά στο τελικό στάδιο της εγκυμοσύνης, για να διαπιστωθεί αν όλα τα έμβρυα είναι ζωντανά και εξελίσσονται ομαλά.
Φαρμακευτική αγωγή και απαγορεύσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά φάρμακα και αντιπαρασιτικά σκευάσματα απαγορεύονται κατά την κύηση, καθώς μπορεί να είναι επιβλαβή για την ανάπτυξη των εμβρύων. Για οποιαδήποτε αγωγή, είναι απαραίτητη η καθοδήγηση του κτηνιάτρου.
Έλεγχος κατά την 45η ημέρα
Συνιστάται η εγκυμονούσα να επισκεφθεί τον κτηνίατρο περίπου την 45η ημέρα, για έναν πλήρη έλεγχο. Αυτός περιλαμβάνει:
Γενική κλινική εξέταση,
Έλεγχο μαστών και αιδίου,
Ακτινογραφία για καταμέτρηση εμβρύων,
Αιματολογικό έλεγχο, εφόσον κριθεί απαραίτητος.
Είναι και μια καλή ευκαιρία να απαντηθούν όλες οι απορίες του κηδεμόνα σχετικά με την πορεία της εγκυμοσύνης μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Ρωτήστε τον γιατρό σας σχετικά με την εγκυμοσύνη
Διατροφή κατά την κύηση
Η διατροφή της εγκυμονούσας πρέπει να είναι ποιοτική και προσαρμοσμένη στο κάθε στάδιο της κύησης.
Εβδομάδες 1–5: Τροφή συντήρησης, καλής ποιότητας.
Μετά την 5η εβδομάδα: Αύξηση της ημερήσιας κατανάλωσης κατά 25%.
Από την 8η εβδομάδα έως τον τοκετό: Αύξηση κατανάλωσης κατά 50%, και προσθήκη υψηλοενεργειακής τροφής (π.χ. ειδική για γαλουχία και κουτάβια/γατάκια, πλούσια σε πρωτεΐνες, ενέργεια και μέταλλα).
⚠️ Σημαντική επισήμανση: Όταν λέμε "αύξηση τροφής", εννοούμε αύξηση της συχνότητας των γευμάτων, με μικρά και συχνά γεύματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας — όχι μεγάλα γεύματα πρωί-βράδυ.
Συμπληρώματα διατροφής:
Επιτρέπεται η χορήγηση βιταμινών του συμπλέγματος Β.
Δεν πρέπει να χορηγούνται βιταμίνη D ή/και ασβέστιο, εκτός αν το συστήσει ρητά ο κτηνίατρος. Υπερβολικό ασβέστιο μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές τόσο στη μητέρα όσο και στα έμβρυα.
Προσοχή στην σωστή διατροφή
Τι πρέπει να τρώω;;
Τα μωρά πρέπει να αναπτυχθούν σωστά
Οι μεγαλύτερες ενεργειακές ανάγκες παρατηρούνται μετά τη γέννα, ειδικά κατά τη 2η και 3η εβδομάδα γαλουχίας, όπου υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εκλαμψίας (απότομη μείωση ασβεστίου στο αίμα).
Προετοιμασία για τον τοκετό
Κατά την τελευταία εβδομάδα της κύησης — γνωστή και ως εβδομάδα του τοκετού — η μέλλουσα μητέρα θα αρχίσει να ψάχνει για ένα ασφαλές σημείο ώστε να φτιάξει τη φωλιά της.
Μπορούμε να βοηθήσουμε, δημιουργώντας έναν κατάλληλο χώρο, όπου θα νιώθει ασφάλεια. Η φωλιά πρέπει:
Να είναι ευρύχωρη για τη μητέρα και τα μικρά,
Να διατηρεί σωστή θερμοκρασία,
Να βρίσκεται σε ήσυχο και προστατευμένο μέρος,
Να είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε τα νεογνά να μην μπορούν να βγουν έξω από μόνα τους.
Και κάπως έτσι… έρχεται η ώρα του τοκετού!
Ο τοκετός χωρίζεται σε τρεις βασικές φάσεις:
1ο στάδιο: Διαστολή του τραχήλου
Σε αυτό το στάδιο ξεκινά η διαστολή του τραχήλου και οι πρώτες συσπάσεις της μήτρας. Διάρκεια: 6–12 ώρες, με δυνατότητα επέκτασης έως και 24 ώρες.
Συμπτώματα:
Νευρικότητα, ανησυχία, ελαφρύ τρέμουλο
Άρνηση για φαγητό
Ταχύπνοια (ένδειξη πόνου)
Πιθανός εμετός
Γλείψιμο της περιοχής του αιδίου
Βλεννώδες έκκριμα
"Φωλιαστική" συμπεριφορά (ξύσιμο πατώματος, σκίσιμο κουβερτών κ.λπ.)
⚠️ Προσοχή στο στρες: Το στρες μπορεί να αναστείλει τον τοκετό!
Ο κηδεμόνας έχει δύο επιλογές:
Να παραμείνει διακριτικά σε απόσταση, παρακολουθώντας χωρίς να αγχώνει το ζώο.
Αν η παρουσία του ηρεμεί τη μητέρα, να της μιλάει ήρεμα και να τη χαϊδεύει απαλά.
‼️ Αν είστε αγχωμένοι, καλύτερα να απομακρυνθείτε. Τα ζώα "διαβάζουν" τη διάθεσή μας.
2ο στάδιο: Εξώθηση
Το στάδιο κατά το οποίο ξεκινά η γέννηση των νεογνών.
⏱️ Διάρκεια:
Σκύλα: από λίγες ώρες έως 24–36 ώρες
Γάτα: περίπου 2–6 ώρες, μπορεί να φτάσει έως 12 ώρες
Το πρώτο νεογνό θα πρέπει να εξέλθει 10–30 λεπτά μετά την πλήρη διαστολή του τραχήλου. Πρέπει να:
Υπάρχουν ορατές συσπάσεις
Έχουν "σπάσει τα νερά" (έκκριση υγρού)
❗ Αν η μητέρα προσπαθεί πάνω από 1 ώρα χωρίς αποτέλεσμα, επικοινωνήστε άμεσα με τον κτηνίατρο.
Μετά την έξοδο του πρώτου εμβρύου:
Παρακολουθούμε το μεσοδιάστημα με το επόμενο.
Αν το ζώο προσπαθεί πάνω από 30–60 λεπτά χωρίς επιτυχία, υπάρχει πρόβλημα.
Μεσοδιάστημα άνω των 4–6 ωρών μεταξύ εμβρύων θεωρείται επικίνδυνο και απαιτεί παρέμβαση.
3ο στάδιο: Υστεροτοκία
Αφορά την εξώθηση και απομάκρυνση του πλακούντα.
Είναι απολύτως φυσιολογικό το ζώο να τρώει τους πλακούντες και να καθαρίζει τα νεογνά. Μην το εμποδίζετε!
Μπορεί επίσης να κάνει εμετό κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου — είναι συνηθισμένο.
Τι άλλο πρέπει να ξέρουμε;
40% των εμβρύων εξέρχονται με οπίσθια προβολή (δηλαδή με τα πίσω πόδια πρώτα).
Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα δυστοκία!
❗ Επείγουσα παρέμβαση χρειάζεται όταν:
Δυστοκία;;
Κτηνιατρική παρακολούθηση της εγκύου
Μπορεί να χρειαστεί επείγον χειρουργείο καισαρικής
Το νεογνό έχει ήδη εξέλθει και η μητέρα δεν το περιποιείται (δεν το καθαρίζει, δεν το γλείφει).
Σε αυτή την περίπτωση, πιάστε προσεκτικά το νεογνό και αρχίστε να το τρίβετε απαλά στην πλάτη με πετσέτα, ώστε να ενεργοποιηθεί η αναπνοή του.
Τι γίνεται αν η μητέρα δεν αποδεχτεί τα μωρά της;
Χμμ… κακό σενάριο, αλλά όχι σπάνιο.
Αν τα νεογνά δεν θηλάσουν καθόλου πρωτόγαλα, τότε δεν λαμβάνουν αντισώματα από τη μητέρα τους, γεγονός που τα καθιστά πολύ πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις συγκριτικά με τα μωρά που θήλασαν κανονικά.
Αυτό σημαίνει ότι η φροντίδα τους πρέπει να είναι πολύ προσεκτική και οργανωμένη.
🍼 Όλα τα tips που χρειάζεστε για την επιβίωση των νεογνών
✅ Η φουσκωμένη κοιλίτσα:
Μην ανησυχήσετε – είναι φυσιολογικό εύρημα σε υγιή νεογέννητα.
Μωρά κουταβάκια
Μωρά γατάκια
Νεογέννητα
🚼 Ούρηση & αφόδευση:
Νεογνά κάτω των 3 εβδομάδων δεν έχουν εκούσιο έλεγχο της ούρησης και της αφόδευσης.
Μετά από κάθε τάισμα, πρέπει να:
Χρησιμοποιείτε βρεγμένο βαμβάκι ή απαλό πανάκι
Τρίβετε πολύ απαλά την περιοχή του πρωκτού και των γεννητικών οργάνων
Προκαλείται έτσι ούρηση και αφόδευση, όπως θα το έκανε φυσιολογικά η μητέρα με το γλείψιμό της
🌡 Θερμορύθμιση
Τα νεογέννητα δεν ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του σώματός τους όπως οι ενήλικες. Πρέπει να φροντίσετε για μια σταθερά ζεστή φωλιά.
Ιδανικά μέσα θέρμανσης:
Καλοριφέρ (από απόσταση)
Θερμαντική λάμπα (με ασφάλεια)
Ηλεκτρική κουβέρτα (ρυθμιζόμενη θερμοκρασία)
Θερμοφόρα με νερό (όχι ηλεκτρική σε άμεση επαφή)
⚠️ ΠΡΟΣΟΧΗ: Η θερμοφόρα να είναι πάντα τυλιγμένη με 2–3 στρώσεις κουβέρτας, ώστε να αποφεύγεται η άμεση επαφή που μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα.
📌 Ελέγχετε συχνά τη θερμοκρασία στο χώρο – το ιδανικό εύρος για νεογέννητα είναι 29–32°C.
🍼 Διατροφή με υποκατάστατο γάλακτος
Αν η μητέρα δεν ταΐζει τα μικρά, τότε πρέπει εσείς να αναλάβετε τη σίτισή τους, με ειδικό υποκατάστατο γάλακτος για κουτάβια ή γατάκια, το οποίο θα βρείτε σε κτηνιατρεία ή pet shop.
➤ Τι χρειάζεστε:
Γάλα υποκατάστατο (ειδικό για το είδος)
Μπιμπερό ή σύριγγα ταΐσματος
📖 Διαβάστε προσεκτικά τις οδηγίες του κατασκευαστή για:
Τις σωστές αναλογίες παρασκευής
Την ποσότητα ανά τάισμα
➤ Θερμοκρασία γάλακτος:
Πρέπει να είναι στη θερμοκρασία σώματος (~38°C)
❌ Όχι φούρνος μικροκυμάτων (κίνδυνος καψίματος)
❌ Όχι ψυγείο ή απευθείας παγωμένο
➤ Στάση ταΐσματος:
Το μωρό πρέπει να βρίσκεται σε στερνική θέση, με το κεφάλι ελαφρώς ανασηκωμένο – προσομοιώνοντας τη φυσική στάση θηλασμού.
⏰ Συχνότητα και ποσότητα ταΐσματος:
1η εβδομάδα: κάθε 2–4 ώρες, 5–10 ml ανά γεύμα
Μετά την 3η εβδομάδα: αρχίζετε να εισάγετε τροφές για μωρά (ειδική υγρή τροφή για νεογέννητα), παράλληλα με το γάλα
📌 Ο απογαλακτισμός ολοκληρώνεται συνήθως στις 6–8 εβδομάδες, όταν το μωρό μπορεί να τραφεί μόνο με στερεά τροφή.
*Για ακόμα πιο αναλυτικές οδηγίες σχετικά με το ζευγάρωμα, την εγκυμοσύνη, τον τοκετό, καθώς και τη φροντίδα της μαμάς και των μικρών σε κάθε στάδιο, μπορείς να ανατρέξεις στο e-book του Ask Doctor Joanna — διαθέσιμο σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή.
Με αυτό το βιβλίο θα αποκτήσεις σφαιρική και ολοκληρωμένη γνώση γύρω από κάθε στάδιο της διαδικασίας, θα κατανοήσεις τους λόγους πίσω από κάθε σύμπτωμα και θα βρεις πρακτικές, λεπτομερείς οδηγίες για ό,τι χρειαστείς!
